België moet zich met spoed klaarstomen op exportverbod plasticafval naar niet-OESO-landen
Valipac, het beheersorganisme voor bedrijfsmatige verpakkingen, waarschuwt voor de aanzienlijke gevolgen van de nieuwe EU-milieuregels. De recent goedgekeurde Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen verbiedt op termijn de uitvoer van plasticafval naar niet-OESO-landen. Het risico voor het instorten van de markt voor sortering, ophaling en recyclage van plastic verpakkingen is reëel. In ons land alleen al wordt 100.000 ton bedrijfsmatige plasticverpakkingen per jaar verbruikt, waarvan momenteel ongeveer 24.000 ton buiten de OESO-zone wordt gerecycleerd in door Valipac gecontroleerde recyclagebedrijven. De uitvoer uit andere EU-landen buiten de OESO, die nog belangrijker is dan de uitvoer vanuit België, wordt momenteel echter niet getraceerd, geregistreerd en gecontroleerd, waardoor de recyclage niet kan gegarandeerd worden.
Europa is het eens over strengere regels die de uitvoering van plasticafval fors aan banden leggen. Vanaf januari 2028 is het niet langer toegestaan om plasticafval naar landen te verschepen die niet tot de OESO behoren.
De nieuwe regelgeving legt een overgangsperiode van enkele jaren op. Na deze periode is export naar niet-OESO-landen niet langer toegestaan en moet onze industrie zelf zorgen voor de volledige verwerking en recyclage van plasticafval. Dit is een belangrijke stap vooruit naar een circulaire economie. De recyclagecapaciteit in Europa is momenteel echter ontoereikend, wat aanleiding geeft tot onzekerheid en ongerustheid op de Europese recyclagemarkt. De omslag naar recyclage van dit bedrijfsmatig plastic (verpakkings)afval binnen de EU zal dus enorme inspanningen van de industrie vereisen.
Toezicht op de effectieve recyclage
ovendien mag de overgangsperiode niet betekenen dat de huidige uitvoer naar landen buiten de OESO ongecontroleerd gebeurt. Valipac hanteert reeds een traceerbaarheidssysteem voor bedrijfsmatig plastic verpakkingsafval dat, in samenwerking met onafhankelijke auditkantoren in het buitenland, de effectieve recyclage van het plasticafval en het naleven van milieu-, gezondheids- en veiligheidsvoorwaarden controleert. Valipac pleit ervoor om deze traceerbaarheid en strikte controle van de recyclageomstandigheden buiten de OESO in heel de EU toe te passen. Momenteel gebeurt dat enkel in België, waardoor er alleen al via de haven van Antwerpen 400.000 ton plasticafval uit andere EU-landen verscheept wordt naar niet-OESO-landen zonder traceerbaarheid of controle.
“De uitdaging voor onze industrie is tweeledig. We moeten de recyclagecapaciteit op onze interne markt aanzienlijk vergroten en de afzetmogelijkheden binnen de EU versterken. Dit is een noodzakelijke voorwaarde om een lokale circulaire economie te ontwikkelen. Tegelijk moeten we de huidige export van plasticafval buiten de OESO streng controleren in het belang van het milieu, veiligheid en mensenrechten in de landen van bestemming”, aldus Francis Huysman, Managing Director Valipac.
Samenwerken en versneld investeren
Momenteel speelt de competitieve kost van virgin plasticverpakkingen in Europa niet in het voordeel van verpakkingen met recyclaat en wordt plasticafval uit Europa vooral uitgevoerd om gerecycleerd te worden tot secundaire producten, zoals vuilniszakken. Hierdoor is er in de EU weinig vraag naar gerecycleerd plasticafval met weinig recyclagecapaciteit tot gevolg. Er is dus dringend nood aan verandering, want als er niet versneld stappen ondernomen worden om de toepassing van de nieuwe regels op te vangen, dan dreigt de markt voor plastic verpakkingsafval in te storten. Dit door het gebrek aan vraag en afzetmogelijkheden in Europa en het wegvallen van uitvoer naar landen buiten de OESO. Hierdoor zal de kost voor de inzameling en verwerking van bedrijfsmatig plastic verpakkingsafval stijgen, waardoor de belangstelling voor de selectieve inzameling van dit materiaal afneemt.
Het recyclaat zou ook moeite hebben om een bestemming te vinden. De nieuwe regelgeving dreigt zo de groei naar een circulaire economie op korte termijn eerder te vertragen dan te bevorderen.
“De uitdagingen waarvoor onze industrie door de nieuwe regels staat, moeten op EU-niveau aangepakt worden. Valipac ondernam al stappen in de goede richting. Om het gebruik van recyclaat in bedrijfsmatige verpakkingen te stimuleren, ontwikkelden wij een digitale catalogus voor bedrijfsmatige plastic verpakkingen met recyclaat (www.myRecycledContent.be). Zo vinden aanbieders en gebruikers elkaar gemakkelijker. Valipac stimuleert bedrijven met een financiële bonus als ze plastic verpakkingen gebruiken met een minimum van 30% recyclaat. Om te komen tot een circulaire waardeketen en de recyclage in Europa stimuleren, moeten we als industrie fors investeren in het gebruik van recyclaat. Dit vereist een verregaande samenwerking tussen Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid organisaties (UPV) in de verschillende landen en grote investeringen in het ontwikkelen van recyclageprocessen en -faciliteiten binnen de EU. Valipac wil graag haar ervaring delen”, besluit Francis Huysman.
